Van Liefdadigheid naar Zorg – 170 jaar St. Elisabeth Hospitaal

TOESPRAAK

Door: A. Casperson, Voorzitter van het Bestuur van SEHOS
Onderwerp: Viering 170 jaar SEHOS
Datum: 4 december 2025

Rond het jaar 1830 had Curaçao geen enkele instelling die op een structurele manier zorgdroeg voor de arme en kwetsbare gemeenschap. Om dit gat op te vullen werd onder leiding van de Katholieke Kerk de organisatie “R.K. Maatschappij van Weldadigheid” opgericht. Deze organisatie zamelde geld in bij de gemeenschap en gaf dat aan armen in de vorm van aalmoezen, zodat zij konden voorzien in hun basisbehoeften. Met de tijd groeide de “Maatschappij” en begon zij ook zieken zonder middelen te verzorgen. Om daarnaast een waardige begrafenis te kunnen bieden aan degenen die dat niet konden betalen, werd in 1852 de “R.K. Christelijke Begrafenis Sociëteit” opgericht, die later evolueerde tot het St. Elisabeth Gasthuis. De Sociëteit richtte zich eerst op de betaling van begrafeniskosten en het houden van een mis voor de ziel van de overledene. Pastoor Kieckens bracht hierin een belangrijke verandering: zijn aandacht verschoof van de doodskist naar het ziekbed. Hij begreep dat zorg voor armen een dringende noodzaak was. Omdat de kosten hoog waren en de donaties niet goed georganiseerd, nam Pastoor Kieckens het initiatief om een ziekenhuis op te richten. Onder bescherming van het Bisdom Willemstad en Breda kocht de Sociëteit een terrein met huis aan de IJzerstraat in Otrobanda, waar een klein ziekenhuis werd geopend. In 1855 werd het reglement van het St. Elisabeth Gasthuis officieel goedgekeurd. Op 22 oktober 1855 arriveerden de eerste drie zusters uit Breda op Curaçao en kort daarna, op 3 december 1855, precies 170 jaar geleden, werd het Gasthuis plechtig ingezegend, geopend voor het publiek en werd de eerste patiënt ontvangen. In de daaropvolgende jaren werd het terrein op het Rif aangekocht, waarop het huidige ziekenhuis werd gebouwd. In 1858 verhuisde het ziekenhuis naar die locatie. Tussen 1855 en 1988 hebben in totaal 241 zusters uit Nederland, Curaçao, Aruba, Bonaire en Suriname in het ziekenhuis gewerkt. In die tijd kwamen veel Nederlandse zusters als novice per zeilschip naar Curaçao, zonder ooit terug te keren naar Nederland. Hun geloof, toewijding en offerbereidheid vormden het hart van de instelling.

Een moment van reflectie en dankbaarheid

Wanneer wij over de geschiedenis van SEHOS denken, concluderen we dat het niet zomaar een stichting is die door de tijd heen is ontstaan. Het is het resultaat van het diepe geloof van haar “founding fathers” en de zusters, gedreven door liefde voor de mens en dienstbaarheid aan hun naaste. Hun missie was om het leven van ieder mens te verlichten in het licht van de goddelijke leer. Naast liefde voor de naaste legden zij ook de nadruk op eenheid, samenwerking en effectief leiderschap, zodat zij met gezamenlijke kracht een dubbel resultaat konden bereiken: welzijn voor de armen en eer aan God. Bij de viering van 170 jaar SEHOS vroeg het bestuur zichzelf af: Wat willen wij met deze gelegenheid bereiken? Willen we enkel het verleden vieren, of ook reflecteren op het bestaan en de betekenis van de stichting? Uit interne discussies kwam een duidelijke wens naar voren: We willen de 170 jaar bescheiden vieren, maar tegelijk diep reflecteren op het bestaan en de missie van de stichting, en dit delen met de gemeenschap van Curaçao als een moment van dankbaarheid, bezinning en vernieuwing.

Normen en waarden

Reflectie is gebaseerd op normen, waarden en gevoelens — het morele kompas dat ons handelen leidt. Uit de geschiedenis van de stichting kunnen we de volgende normen en waarden destilleren: geloof in God, handelen ten bate van de naaste, gelijkheid van alle mensen, eenheid, samenwerking en leiderschap in dienst van de gemeenschap. 
Deze waarden vormen tot op de dag van vandaag het morele fundament van de stichting. Vandaag willen we samen met de gemeenschap stilstaan om deze waarden te erkennen, waarderen en positief uit te dragen. Zij vormen ook de richting voor de nieuwe missie van de stichting.

Wij reflecteren ook op het feit dat niet alleen SEHOS/SEF 170 jaar viert, maar dat met ons de gemeenschap van Curaçao 170 jaar ziekenhuiszorg viert — nu voortgezet in ons nieuwe ziekenhuis, het CMC. Met trots herinneren wij eraan dat deze dienstverlening 170 jaar geleden begon.

Sociale gevoelens

Reflectie gaat niet alleen over waarden en normen, maar ook over gevoelens: het gevoel van verbondenheid met ons erfgoed en onze samenleving. In dit kader willen wij aandacht schenken aan de historische en culturele erfenis die aan de stichting is toevertrouwd, in het bijzonder de heilige plek van ons voormalige ziekenhuis in Otrobanda. Deze plek is niet zomaar een gebouw, maar een spirituele plaats voor onze samenleving. Het getuigt van generaties aan zorg, opoffering en geloof, en draagt nu de belofte van een nieuwe toekomst, gericht op het welzijn van de gemeenschap. Wij hopen dat in de komende jaren de reconstructie en restauratie van dit eigendom werkelijkheid worden, zodat de gemeenschap er opnieuw van kan genieten.

Dankwoord

Met onze viering en reflectie willen we laten zien dat, ondanks financiële uitdagingen, verwaarlozing van eigendommen en andere materiële zorgen, SEHOS niet alleen staat. De stichting bestaat niet alleen uit haar bestuur: zij is een beweging van mensen met goedheid en geloof, die dezelfde normen, waarden en gevoelens uitdragen in woord en daad. Met de activiteiten rondom het 170-jarig bestaan willen wij de geest van eenheid, geloof en hoop op een waardige en positieve manier vieren en delen — als levend bewijs dat SEHOS in haar geloof en dienstbaarheid een bron van kracht blijft voor heel Curaçao. Wij vinden dat zo’n lange periode van dienstverlening alleen mogelijk is wanneer in ons werk voortdurend een gevoel van dankbaarheid aanwezig is voor iedereen die iets heeft betekend voor de stichting. Wij zijn hen dankbaar, en wij gedenken hen.

  • We gedenken en bedanken de oprichters van de stichting en alle zusters die werkten om de meest behoeftigen in de samenleving te verzorgen in die tijd — wij herinneren hen.
  • We gedenken en bedanken onze Katholieke Kerk, het bisdom Willemstad, onze bisschoppen door de jaren heen en al onze pastoors die altijd trouw de katholieke stichting SEHOS hebben ondersteund — wij herinneren hen.
  • We gedenken en bedanken alle voormalige besturen en raden van toezicht die vóór ons aan het roer stonden en zorgden voor de continuïteit van de stichting — wij herinneren hen.
  • We gedenken en bedanken alle artsen, verpleegkundigen, andere professionals en gepensioneerden die in het ziekenhuis hebben gewerkt en onze samenleving de nodige zorg hebben gegeven — wij herinneren hen.
  • We gedenken en bedanken alle opeenvolgende regeringen die het ziekenhuis ondersteunden en mogelijk maakten dat onze samenleving steeds de nodige zorg kon ontvangen — wij herinneren hen.
  • We gedenken en bedanken alle externe professionals en stakeholders die het ziekenhuis hebben ondersteund en de continuïteit van de stichting en het ziekenhuis mogelijk maakten — wij herinneren hen.
  • We gedenken en bedanken onze wijk Otrobanda, die altijd achter ons ziekenhuis heeft gestaan — wij herinneren hen.
  • En heel belangrijk: we gedenken en bedanken de gemeenschap van Curaçao en alle patiënten door de jaren heen voor hun vertrouwen in ons ziekenhuis, en dat wij de eer hadden hen te dienen — wij herinneren hen ook.

Persoonlijk, als voorzitter van het bestuur, bedank ik mijn collega’s in het huidige bestuur: Dr. Franke Scheper en de heer Elvis Thode, onze medewerkers Billy Pandt en Opa Hendrik, en onze leden van de huidige Raad van Toezicht: de heren Robert Candelaria, Jan Salari, Peter Fontilus, Roald Tromp en Dieudonne van der Veen, evenals onze gepensioneerden. Zoals gevraagd hebben zij ons uitstekend geholpen bij deze viering. Hun steun is van groot belang voor de stichting, en zij zijn het voorbeeld van het erfgoed dat wij dragen. Deze dag zou niet mogelijk zijn geweest zonder de samenwerking van de stichting “Vrienden van SEHOS”, de organisatie van Kaya Kaya Otrobanda, en alle andere medewerkers die hebben bijgedragen aan deze viering. Wij danken Susanne Pendjol Klarenbeek, Raiza Kibbelaar en Vincent Offerman van de stichting, en ook onze mensen van Kaya Kaya.

Ik sluit af met deze wens:
“DAT GOD NA 170 JAAR DE ST. ELISABETH STICHTING BLIJFT ZEGENEN, EN LICHT SCHIJNT OP HAAR PAD, ZODAT HAAR WERK MAG GROEIEN EN VRUCHT DRAGEN, EN ZIJ EEN SCHADUW VAN VREDE, TROOST EN HOOP MAG ZIJN VOOR ALLE MENSEN HIER OP CURAÇAO.”

Dames en heren, hartelijk dank dat u vandaag met ons bent om het 170-jarig bestaan van SEHOS te vieren. Wij voelen ons vereerd met uw aanwezigheid. Heel erg bedankt.

For di bondat te ku Kuido – 170 aña di St. Elisabeth Hospitaal

SPEECH

Di: A. Casperson, Presidente Direktiva di SEHOS
Tópiko: Selebrashon 170 aña SEHOS
Fecha: 04 desèmber 2025

For di bondat te ku Kuido – 170 aña di St. Elisabeth Hospitaal

Rònt di aña 1830, Kòrsou no tabatin ningun institushon ku, na un manera struktural, tabata sòru pa e komunidat pober i vulnerabel. Pa yena e  bashí esaki, bou di guia di Iglesia Katóliko, a fundá e organisashon “R.K. Maatschappij van Weldadigheid”. E organisashon aki tabata kolektá sèn di komunidat i repartí esaki na hende pober den forma di limosna, pa nan por a kumpli ku nan nesesidat básiko. Ku tempu, e “Maatschappij” a krese i a kuminsá kuida tambe e enfermonan sin rekurso. Pa duna tambe un entiero digno na esnan ku no por paga, na 1852 a fundá “R.K. Christelijke Begrafenis Sociëteit”, ku mas despues a evolushoná i bira St. Elisabeth Gasthuis. Inisialmente, e “Societeit” a enfoká su mes riba pagamentu di gastu di entiero i tene un Misa pa e salbashon di e alma di e defuntu. Reverendo Kieckens a bini ku un kambio importante, su atenshon a move di e kaha di morto pa e kama di kuido. E la komprendé ku kuido pa hende pober tabata un nesesidat urgente. Pasobra e gastunan tabata haltu i e donashonnan no tabata bon organisá, Pastor Kieckens a inisiá e idea pa funda un hospital. Bou di amparo di Obispado di Willemstad i Breda, e “Societeit” a kumpra un tereno ku kas na IJzerstraat den Otrobanda, kaminda nan a habri un hospital chikitu. Na 1855 e reglamento di e organisashon “St. Elisabeth Gasthuis” a wòrdu aprobá ofisialmente. Riba 22 di òktober 1855, e promé tres sùrnan for di Breda a yega Kòrsou, i kòrtiku despues, riba 3 di desèmber 1855, eksaktamente 170 aña pasá, e Gasthuis a wòrdu bendishoná solemnemente, habrí pa públiko, i e promé pashènt a wòrdu risibí. Den e añanan despues a kumpra e tereno na Rif i a konstruí e hospital einan i na 1858 a muda e hospital na e sitio aktual. For di 1855 te ku 1988, un total di 241 sur for di Hulanda, Kòrsou, Aruba, Bonaire i Sürnam  a traha den e hospital. Den e tempunan aya, hopi di e sùrnan di Hulanda tabata bini komo novice na Kòrsou riba barku di bela, sin bolbe mas Hulanda. Nan fe, dedikashon i sakrifisio, a forma e kurason di e instituto.

Un momento di reflekshon i gradesimentu

Si nos tene kuenta ku e historia di SEHOS, nos por yega na e konklushon ku e no ta simplemente un fundashon ku a wòrdu lanta den kurso di tempu. E ta e resultado di un fe profundo di su “fundadornan” i di e sùrnan, motivá dor di amor pa hende i bondat i servisio pa e próhimo. Nan mishon tabata pa iluminá e bida di kada ser humano den e lus di e doktrina divino. Aparte di amor pa e próhimo, nan tabata pone enfoke riba unidat, kolaborashon i liderato efektivo, pa ku nan mesun forsa, nan por logra un dòbel resultado, pa bienestar di e pober i pa honrá Dios. Pa ku e selebrashon memorabel di 170 aña di SEHOS, nos di direktiva a puntra nos mes: kiko nos ke logra ku e okashon aki? Nos ke solamente selebrá pasado, òf tambe reflekshoná riba e eksistensia i nifikashon di nos fundashon? For di e diskushon den nos organisashon a sali un desishon kla ku nos ke selebrá e 170 aña na un forma modesto, pero mesora reflekshoná riba e eksistensia di nos fundashon na un forma profundo, i kompartí esaki ku komunidat di Kòrsou, komo un momento di yama danki, reflekshon i renovashon di nos mishon .

Normanan i balornan

Reflekshon ta basá riba norma, balor i sentimentunan, e kompas moral ku ta guia nos akshonnan. For di e historia di e fundashon nos por destilá e norma i balornan manera (i) fe den Dios, (ii) tur akshon na benefisio di e próhimo, (iii) igualdat di tur hende i (iv) unidat, kolaborashon i liderato den e trabou pa komunidat. E balornan aki ta forma te awe e fundamentu moral di e fundashon. Awe nos ke para ku komunidat ketu, pa rekonosé, balorá i promové e normanan aki positivamente. I esaki ta tambe e direkshon pa e mishon nobo di e fundashon.

Nos ta reflekshoná tambe riba e echo, ku no ta SEHOS/SEF so ta selebrá 170 aña di eksistensia, pero ku hinter nos komunidat di Kòrsou ta selebrá 170 aña di kuido médiko hospitalario, aktualmente den nos hospital nobo CMC. Ku hopi orguyo nos ta kòrda ku ta 170 aña pasá e servisio aki na komunidat di Kòrsou a kuminsá.

Sentimentunan Sosial

Reflekshon no ta solamente riba balor i norma, sino tambe riba sentimentu, e sintimentu di union ku nos erensia i ku nos sosiedat. Den e konteksto aki, nos ke pone atenshon riba e erensia históriko i kultural ku a wòrdu konfia na e fundashon, partikularmente e lugá santu di nos hospital anterior na Otrobanda. E lugá aki no ta simplemente un edifisio, sino un lugá spiritual pa nos sosiedat. E ta testigu di generashonnan di kuido, sakrifisio i fe, i awor aki e tin den dje e promesa di un destino nobo ku ta bai sirbi e bienestar komun. Nos ta spera ku den e añanan ku ta bini, e rekonstrukshon i restourashon di e propiedat aki lo tuma lugá, pa ku e komunidat por disfrutá di dje atrobe.

Gradesimentu

Ku nos selebrashon i reflekshon, nos ke mustra, apesar di desafionan finansiero ku nos fundashon tin, e deskuido di e propiedat di e fundashon i otro preokupashon material, ku SEHOS no ta su so. E fundashon no ta konsistí solamente di su direktiva, sino e ta un movementu di hende ku tin bondat i fe, i ku ta ekspresá e mesun norma, balornan i sentimentunan na palabra i den nan akshonnan. Ku e aktividatnan di e 170 aña di fundashon, nos ke selebrá i kompartí e espíritu di union, fe i speransa na un manera digno i positivo, komo un prueba bibu ku SEHOS, den su fe i servisio, ta sigui di ta un fuente di forsa pa henter komunidat di Kòrsou. Nos di SEHOS ta di opinion ku selebrashon di tantu aña di servisio asina ta solamente posibel si den nos trabounan, konstantemente nos  sentimentunan di gradesimentu ta eksistí pa tur esnan ku di un forma of otro a nifiká algu pa e fundashon. Nos ta gradesido na nan i nos ta rekordá nan.

  • Nos ta rekordá i gradesí e fundadónan di e fundashon i tambe tur e sùrnan ku a traha pa i kuida esunnan ku ta tin mas mester den nos sosiedat den e tempunan ei, nos ta kòrda nan.
  • Nos ta rekordá i gradesí nos Misa Katóliko, nos Diocese di Willemstad, nos Obispunan di tempu i tur nos pastornan  ku semper a keda sostené e fundashon katóliko SEHOS, nos ta kòrda nan.   
  • Nos ta rekordá i gradesí tur direktivanan i huntanan di supervishon ku tabata na timon di e fundashon promé ku nos i ku a sòru pa e kontinuidat di e fundashon, nos ta kòrda nan.
  • Nos ta rekordá i gradesí tur dòkternan, enfermeranan, otro profeshonalnan i penshonadonan ku a traha den e hospital i trese pa nos sosiedat e kuido nesesario den tur e añanan, nos ta kòrda nan.
  • Nos ta rekordá i gradesí tur Gobièrnu di tempu ku a sostené e hospital i hasi posibel ku nos sosiedat tin e kuido nesesario den tur añanan, nos ta kòrda nan.
  • Nos ta rekordá i gradesí tur profeshonalnan i“stakeholders” eksterno, ku a sostené e hospital i hasi e kontinuidat di e fundashon i e hospital posibel den tur añanan, nos ta kòrda nan.
  • Nos ta rekordá i gradesí nos “bario di Otrobanda” ku semper a para banda di nos hospital den tur añanan, nos ta kòrda nan.
  • Hopi importante pa SEHOS ta, ku nos ta rekordá i gradesí e komunidat di Kòrsou i tambe tur pashèntnan di tur tempu pa nan konfiansa den nos hospital, i ku nos hendenan tabata tin mag di sirbi nan, nos ta kòrda nan tambe.

Personalmente komo presidente di e hunta di direktiva di SEHOS, mi ta gradesí nos koleganan den direktiva aktual, esta Dr. Franke Scheper i sr. Elvis Thode, nos kolaboradornan Billy Pandt i Opa Hendrik i tambe nos miembronan di hunta di supervishon aktual, esta sr. Robert Candelaria, sr. Jan Salari, sr. Peter Fontilus, sr. Roald Tromp i sr. Dieudonne van der Veen i tambe nos penshonadonan, ku asina nos a pidi boso pa yuda nos ku e selebrashon aki, a duna un man mesora. Boso sosten ta di gran importansia pa e fundashon, i boso ta e ehèmpel di e erensia ku nos fundashon ta karga.

E dia di awe lo no tabata posibel sin e kolaborashon di fundashon “amigunan di SEHOS” i e organisashon di Kaya Kaya di Otrobanda i tur e otro kolaboradornan ku a yuda nos pa selebrá  e dia aki. Nos ta gradesido na Susanne Pendjol Klarenbeek, Raiza Kibbelaar i Vincent Offerman di e fundashon i tambe na nos hendenan di Kaya Kaya.

Mi ta terminá ku e speransa:  

“KU DESPUES DI 170 AÑA, DIOS TA SIGUI BENDISHONÁ FUNDASHON ST. ELISABETH, I PONE LUS RIBA SU KAMINDA PA SU OBRA POR KRESE I DUNA FRUTA, I ASINA BIRA UN SOMBRA DI PAS, KONSOLASHON I SPERANSA PA TUR HENDE AKI NA KÒRSOU.”

Presentenan tur masha danki di tei awe huntu ku nos, na selebrashon di sehos su 170 aña. nos ta hopi honra ku boso kompania. masha danki.